Oorkonde uit 1228 voor Abdijmuseum

KOKSIJDE – Lokaal Bestuur Koksijde is er in geslaagd om tijdens een veiling in Brussel voor het Abdijmuseum Ten Duinen een unieke oorkonde aan te kopen. De originele oorkonde, nog voorzien van vier van de vijf zegels, dateert van Palmzondag 1228. Die ouderdom en de goed bewaarde zegels maken dat het stuk erg gegeerd bleek. De aankoopprijs bedroeg in totaal 15.625 euro inclusief kosten. Vanaf zaterdag 26 juni kan je de oorkonde bewonderen in het Abdijmuseum naar aanleiding van de thema-opstelling ‘Symbolen en tekens’.

“Topstuk waar we heel blij mee zijn”

Burgemeester Marc Vanden Bussche is zeer tevreden over deze aanwinst voor de museumcollectie: “De oorkonde is belangrijk voor de collectie van het Abdijmuseum. Een echt topstuk waar we heel blij mee zijn. Het is meteen ook iets tastbaars dat de vele bezittingen – met eigendommen tot in Zeeuws- Vlaanderen – van de vroegere Duinenabdij illustreert. Zeker de moeite om van dichtbij te bekijken.”

De akte gaat over een ‘schenking’ door ene Heinricus Hevelbern aan de Duinenabdij. De man gaf 75 gemeten (ca. 30 ha) land in de regio Axel, waar de cisterciënzers in die jaren hun bezit flink begonnen uit te bouwen. Van haar kant schold de abdij hem een schuld van ruim 24 pond kwijt, wat toen een flink bedrag was. Abt Salomon van Gent beloofde dat Heinricus hier nooit meer voor aangesproken zou worden, zolang de abdij dat land kon gebruiken.

Uitzonderlijk goed bewaard stuk

Opvallend is dat het desbetreffende stuk land in Zeeland ligt, maar dat de oorkonde in of bij de abdij opgemaakt zal zijn. De oorkonders zijn de abt van de Veurnse Sint-Niklaasabdij, de proost en de deken van het Sint-Walburgakapittel en Hugo, een ridder die baljuw van Veurne geweest was en wellicht woonde op Loringe (nu Loringestede langs het kanaal Veurne-Nieuwpoort), toen nog Koksijde. Dat waren de gezagsdragers waarin men vertrouwen stelde voor het afleveren van officiële documenten.

De oorkonde is erg mooi geschreven. Het zegel van de ridder is verloren gegaan, maar de andere zijn vrij goed, zeg maar uitzonderlijk, bewaard. Ooit moet er een ander stuk aan de oorkonde vastgemaakt zijn, want het draadje dat beide verbond, is er nog.

Terug ‘thuis’ in Koksijde

Het is duidelijk dat dit stuk uit het abdijarchief komt. Daarop wijzen ook de aantekeningen op de achterkant: die geven een korte samenvatting of een archiefcode, zodat het teruggevonden kon worden

in een grote inventaris van het abdijarchief. Wanneer het stuk dan zijn eigen weg gegaan is, weten we niet. Maar het behoorde al niet meer tot het archief van Ten Duinen toen dat in de 19de eeuw in het Grootseminarie bewerkt werd.

De tekst van de oorkonde was al bekend. Ze is overgeschreven in cartularia (oorkondenboeken) van de abdij van ca. 1305 en van ca. 1395. Op basis van de eerste kopie werd ze in de 19de eeuw gepubliceerd. Maar het origineel laat toe om dat afschrift hier en daar te corrigeren. En voor het Abdijmuseum is het een van de weinige archiefstukken uit de periode dat de abdij nog ter plaatse was. Hiermee komt het akkoord tussen Heinricus Hevelbern en abt Salomon na bijna acht eeuwen weer ‘thuis’.