Expo 'Geheimen van de Noordzee - Een verborgen geschiedenis onder water'

In het Belgisch deel van de Noordzee liggen heel wat scheepswrakken. Elk met hun eigen uniek verhaal. Vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne opende in Koksijde in het NAVIGO-Nationaal Visserijmuseum een tentoonstelling die de verhalen van de meest tot de verbeelding sprekende scheepswrakken in onze Noordzee vertelt.

In het Belgisch deel van de Noordzee liggen er naar schatting een 280-tal wrakken op de bodem van de zee. Twee derde van deze wrakken dateren uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Scheepswrakken geven ons als tijdscapsule een beeld van de cultuur en de technologie uit een specifiek moment in de geschiedenis. Daarnaast hebben ze ook een grote ecologische waarde. Bovendien zijn een aantal wrakken ook de zeemansgraven van bemanningsleden die de schipbreuk niet overleefden.

Het is belangrijk dat we deze waardevolle stukken cultureel erfgoed onder water goed beschermen. Zo kunnen we die herinneringen koesteren en beschermen. We willen dit erfgoed veiligstellen voor toekomstige generaties. Want niet alle wrakken zijn in even goede staat. In het verleden werd er onzorgvuldig mee omgesprongen. Ze werden tot ontploffing gebracht of genivelleerd wanneer ze schepen konden hinderen. En ook vandaag lopen ze gevaar op beschadiging en plundering. Zo kunnen ze geraakt worden door uitgeworpen ankers, kunnen ze vervuild worden door visnetten en andere soorten afval en zijn ze het mikpunt van schattenjagers.

Daarom heeft vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne eind februari het initiatief genomen om ons cultureel erfgoed onder water beter te beschermen. Met een nieuwe wet die in werking is getreden begin juni wordt alles wat 100 jaar onder water ligt en een cultureel, historisch of archeologisch karakter heeft, vanaf nu automatisch beschouwd als erfgoed. Ook recentere wrakken met een grote historische waarde, bijvoorbeeld uit Wereldoorlog II, kunnen worden erkend. Het gaat in totaal om 55 wrakken die beschermd worden.

Het voorbije jaar hebben wetenschappers die 55 wrakken grondig bestudeerd en in beeld gebracht. Deze opdracht werd uitgevoerd door het Vlaams Instituut voor de Zee en Onroerend Erfgoed (VLIZ). Die bevindingen hebben ze samengebracht in uitvoerige onderzoeksrapporten per wrak. In die rapporten worden onder meer de historische gegevens, de conditie en de fauna en flora van het wrak nauwkeurig in kaart gebracht.

Om zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met de geheimen van de Noordzee werd met de steun van DG Scheepvaart, de dienst Marien Milieu en het VLIZ op basis van die rapporten een tentoonstelling uitgewerkt die de geheimen van de Noordzee blootlegt. Jong en oud kunnen zo leren welke schatten er verborgen liggen in onze Noordzee en hoe we die wrakken beter kunnen beschermen.

De tentoonstelling ‘Geheimen van de Noordzee – Een verborgen geschiedenis onder water’ laat je mee duiken naar de bodem van de Noordzee. Van een mythisch zeilschip van enkele eeuwen geleden, tot een Duits oorlogsschip. Je leert ze allemaal kennen en maakt kennis met het leven dat van deze wonderlijke plekken een nieuwe thuis maakte.

Vanaf donderdag 1 juli is de tentoonstelling voor het brede publiek toegankelijk. Gedurende de maanden juli en augustus start de tentoonstelling in het NAVIGO-Nationaal Visserijmuseum in Koksijde. Daarna trekt ze op reis door gans België. Het NAVIGO-museum is elke dag, behalve maandag, open van 14u tot 18u, van 1 juli tot 31 augustus. Reservatie gewenst, via www.navigomuseum.be.

Vice-eersteminister en minister van Noordzee, Vincent Van Quickenborne: “De wrakken in de Noordzee zijn een belangrijk deel van ons erfgoed. Dankzij het uitgebreide onderzoek dat ernaar gebeurd is, kunnen we vandaag met deze tentoonstelling hun geheimen prijsgeven aan het brede publiek. Zo kunnen we iedereen laten meegenieten van de rijkdom van ons Noordzee-erfgoed en bieden we hen een beter zicht op de geschiedenis, de staat en de ecologische waarde van de oudste wrakken.”

Marc Vanden Bussche, burgemeester Koksijde: “Als burgemeester ben ik trots om deze expo te verwelkomen in de gemeente Koksijde. Het NAVIGO-museum is niet alleen een museum voor visserij maar voor de Noordzee in al haar facetten en scheepswrakken zijn daar vanaf nu een belangrijk deel van.”

Ineke Steevens, directeur NAVIGO-Nationaal Visserijmuseum: “Het is een unieke samenwerking om wat anders soms verborgen blijft, op een leuke manier te kunnen brengen naar het brede publiek. Het is de vertaling van duizend pagina’s dikke dossiers naar een publieksgerichte tentoonstelling.”